W 2022 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło kolejny nabór do programu „Partnerstwo dla książki 2023”, który podobnie jak w latach poprzednich posłużył finansowaniu 4. rodzajów zadań. Strategicznym celem programu było wsparcie zadań o charakterze niekomercyjnym, które przyczyniają się poprawie dostępu do książki w jej wszystkich formatach, jak i wzmocnieniu kulturotwórczej roli księgarń i bibliotek.

Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. E. Smołki w Opolu skorzystała z zadania nr 1 „Szkolenia dla bibliotekarzy zatrudnionych w bibliotekach publicznych” i przygotowała projekt „Opolskie biblioteki dla każdego. Od juniora do seniora. Głównym celem szkoleń było przygotowanie bibliotekarzy do pracy z grupami specjalnymi w bibliotece, tj. dziećmi i młodzieżą, seniorami, osobami z niepełnosprawnościami oraz z grupą tzw. użytkowników trudnych. Podczas szkoleń bibliotekarze zdobyli kompetencje w zakresie tworzenia nowej atrakcyjnej oferty dla wskazanych grup czytelników. Wypracowana podczas szkoleń nowa oferta przysłużyła się zwiększeniu aktywności grup specjalnych w bibliotekach. Na realizację zadania Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu otrzymała 12 000 zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz 9000 zł z budżetu Województwa Opolskiego.

Zadanie „Opolskie biblioteki dla każdego. Od juniora do seniora” to cykl szkoleń, dzięki którym pracownicy merytoryczni z bibliotek publicznych województwa opolskiego pracujący ze wszystkimi grupami użytkowników w swoich środowiskach lokalnych uzyskali nowe umiejętności do efektywnej i efektownej pracy z czytelnikami w każdym wieku, z uwzględnieniem osób o specjalnych potrzebach. Proponowany w zadaniu zakres tematyczny szkoleń dostarczył bibliotekarzom bibliotek publicznych m.in. potrzebnej i praktycznej wiedzy o sposobach przyciągnięcia nowych użytkowników oraz zatrzymania ich w bibliotece. Zaproponowana różnorodna tematyka cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, o czym świadczyła duża liczba wpływających zgłoszeń uczestnictwa, potwierdzają to także opinie w ankietach ewaluacyjnych. Szkolenia składające się na zadanie „Opolskie biblioteki dla każdego. Od juniora do seniora” poddane zostały badaniu efektów szkoleń. Wykorzystano papierową ankietę audytoryjną, wypełnioną w sali, w której przeprowadzone były szkolenia i zgromadzeni zostali wszyscy uczestnicy. Oceny i opinie uczestników zostały zebrane w raport. W ankietach pytano o ocenę całego zadania w zakresie zaspokajania oczekiwań wobec szkoleń. Ocenie poddano również wiedzę trenerów prowadzących szkolenia, materiały szkoleniowe oraz ogólną organizację szkoleń.

25 września 2023 roku odbyło się szkolenie „Przez zabawę po książkę. Biblioteka dla najmłodszego użytkownika”, prowadzone przez dr Dorotę Grabowską, pracownika w Katedrze Badań nad Bibliotekami i Innymi Instytucjami Kultury na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Celem szkolenia było przygotowanie bibliotekarzy do prowadzenia działań wspólnie z najmłodszym użytkownikiem oraz dobór ukierunkowanej oferty, która będzie interesująca dla tej grupy odbiorców. Osiągnięcie tego rezultatu zapewniła: edukacja na temat roli książki w życiu dziecka od najmłodszych jego lat, wskazanie: jak integrować dzieci z biblioteką i środowiskiem, jak ważna jest rola biblioteki w inicjacji czytelniczej najmłodszych oraz w jaki sposób uczynić swoją placówkę przyjaznym miejscem spotkań dla najmłodszych czytelników.

Uczestnicy szkolenia „Przez zabawę po książkę. Biblioteka dla najmłodszego użytkownika” Foto: K. Hermasz

„Biblioteka dla seniora”. Kolejne, zrealizowane 27 września 2023 r. szkolenie przeprowadzone przez dr Wandę Matras-Mastalerz – doktor nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwa, Prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego we Wrocławiu, kierownika Zespołu ds. Badań nad Książką w ramach Ośrodka Badań nad Mediami UP w Krakowie. Celem szkolenia było dostarczenie inspiracji, wiedzy i umiejętności praktycznych z zakresu metod pracy z seniorami poprzez rozpoznanie ich potrzeb i oczekiwań. Przeprowadzone warsztaty rozwinęły umiejętności uczestników do samodzielnego prowadzenia zajęć oraz pokazały techniki pracy twórczej na podstawie wybranej literatury. Oprócz właściwej diagnostyki problemów społecznych i indywidualnych tej grupy ważnym elementem szkolenia było pokazanie metod i rozwiązań, które pomogą bibliotekarzom nawiązać trwałe relacje z seniorami.

Uczestnicy szkolenia „Biblioteka dla seniora” Foto: K. Hermasz

9 października 2023 roku odbyło się szkolenie „Użytkownik ze specjalnymi potrzebami w bibliotece” prowadzone przez Annę Urbańczyk – trenerkę i coacherkę, przez 19 lat zawodowo związaną z sektorem kultury, absolwentkę trzech dyplomowanych szkół trenerskich poświęconych prawom człowieka. Celem szkolenia było przede wszystkim przełamanie stereotypów widzenia osób ze specjalnymi potrzebami, poznanie ich oczekiwań wobec biblioteki, jak również przyczyn dotychczasowego wykluczenia. W trakcie szkolenia omówione zostały problemy z uczestnictwem w kulturze osób niesłyszących, niewidomych, osób z dysfunkcją ruchu oraz z zaburzeniami psychicznymi. Słuchacze podzielili się własnymi doświadczeniami, jakie przyniosły im kontakty z użytkownikami z grup specjalnych. Uczestnicy szkolenia zdobyli również fachową wiedzę na temat metod aktywizacji osób tej grupy, przy włączającej roli współpracy z lokalnymi instytucjami na co dzień wspierającymi osoby z niepełnosprawnościami. Podczas szkolenia odbiorcy poznali przykłady ofert bibliotek skierowanych do osób ze specjalnymi potrzebami.

Uczestnicy szkolenia „Użytkownik ze specjalnymi potrzebami w bibliotece” Foto: K. Hermasz

»Millenialsi i pokolenie „Z” w bibliotece. Oferta dla nowych pokoleń«. Celem szkolenia, które odbyło się 30 października 2023 roku było podniesienie kompetencji bibliotekarzy i bibliotekarek do pracy z nowymi i najtrudniejszymi pokoleniami użytkowników, którzy jednocześnie najrzadziej odwiedzają biblioteki. W praktyce szkolenie przełoży się na rozszerzenie i udoskonalenie jakości dedykowanych usług bibliotecznych dla użytkowników z tej grupy wiekowej oraz zwiększenie poziomu ich satysfakcji z kontaktów z lokalną biblioteką. Uczestnicy szkolenia poznali charakterystyczne cechy wspólne, ale i różniące nowe pokolenia użytkowników (mentalne, emocjonalne, związane z zainteresowaniami i konsekwencjami dorastania w scyfryzowanym społeczeństwie) oraz wynikające z nich potrzeby. Bibliotekarze uczestniczący w szkoleniu poznali metody stosowane w pracy z grupą młodzieży, dowiedzieli się również, jak skutecznie komunikować się z tą grupą użytkowników. Warsztaty prowadzone przez Dorotę Woźnicę, dyrektorkę, bibliotekarkę w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle, koordynatorkę projektów (głównie dla młodzieży), absolwentkę szkoły trenerskiej STOP i studiów zarządzania kulturą, członkinię sieci dla bibliotekarzy LABiB.

Uczestnicy szkolenia »Millenialsi i pokolenie „Z” w bibliotece. Oferta dla nowych pokoleń«. Foto: K. Hermasz

Ostatnie szkolenie w ramach zadania „Opolskie biblioteki dla każdego. Od juniora do seniora” odbyło się 7 listopada 2023 roku i było to szkolenie pt. „Trudny użytkownik w bibliotece. Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach”, prowadzone przez Beatę Tarnowską – bibliotekarkę i trenerkę, absolwentkę Szkoły Trenerskiej dla Bibliotekarzy realizowanej w ramach Programu Rozwoju Bibliotek. Celem przeprowadzonego szkolenia było przygotowanie pracowników bibliotek publicznych do radzenia sobie z problemami specjalnego trybu obsługi niektórych użytkowników. Uczestnicy szkolenia zostali zapoznani ze sposobami radzenia sobie ze stresem i emocjami związanym z kontaktami z tym tzw. trudnym czytelnikiem – roszczeniowym, niezdecydowanym, zawsze niezadowolonym, a nawet agresywnym. Przeanalizowane zostały najczęstsze zagrożenia występujące w pracy bibliotekarza z tą grupą użytkowników oraz przyczyny ich trudnych zachowań. Omówiono sposoby zapobiegania konfliktowym sytuacjom, podstawowe metody pracy z użytkownikiem niestandardowym, style komunikowania się z nim oraz techniki wywierania wpływu na odbiorcę w relacjach bezpośrednich. Spodziewany rezultat szkolenia to większa kontrola i samokontrola zachowań bibliotekarzy w pracy z trudnym klientem – umiejętność nawiązania kontaktu z nim, łagodzenia napięć, przyjmowania postawy asertywnej, a przy tym otwartej.

Beata Tarnowska, trenerka prowadząca szkolenie „Trudny użytkownik w bibliotece” Foto: K. Hermasz

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury”

„Dofinansowane przez Samorząd Województwa Opolskiego”

• redakcja(at)bibliotekarzopolski.pl