Na dwudniową uroczystość kończącą obchody roku jubileuszu 30-lecia działalności Biblioteki Austriackiej – Österreich-Bibliothek złożyły się: konferencja naukowa, powiązana z nią tematycznie wystawa, dwa spotkania autorskie oraz koncert. Wydarzenie to miało miejsce w dniach 19 i 20 października 2023 roku w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Opolu. Patronat honorowy nad jubileuszem objęli: Andrzej Buła – Marszałek Województwa Opolskiego, Andreas Stadler – Ambasador Republiki Austrii w Polsce, prof. dr hab. Marek Masnyk – Rektor Uniwersytetu Opolskiego, dr Elżbieta Szymańska- Czaplak – Dziekan Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego oraz dr Edward Wąsiewicz – Konsul Honorowy Republiki Austrii we Wrocławiu. Obchody zorganizował komitet, w skład którego weszli: Tadeusz Chrobak – Dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu, Monika Wójcik-Bednarz – Kierownik Biblioteki Austriackiej WBP w Opolu, natomiast z ramienia Uniwersytetu Opolskiego prof. dr hab. Andrea Rudolph, dr Gabriela Jelitto-Piechulik oraz dr Małgorzata Jokiel.

Fot. Pracownicy Biblioteki Austriackiej oraz Konsul honorowy Republiki Austrii we Wrocławiu – dr Edward Wąsiewicz i dyrektor Austriackiego Forum Kultury w Warszawie - Gudrun Hardiman-Pollross (z prawej)

Otwarcia obchodów rocznicowych dokonała Violetta Łabędzka, Zastępca Dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu. Stronę austriacką reprezentowała Gudrun Hardiman-Pollross – Dyrektor Austriackiego Forum Kultury w Warszawie, a władze uniwersytetu dr Małgorzata Adams-Tukiendorf – Prodziekan Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Władze samorządu reprezentowała Zuzanna Donath-Kasiura – Wicemarszałek Województwa Opolskiego oraz Rafał Bartek – Przewodniczący Sejmiku Województwa Opolskiego. W uroczystości wzięli także udział: Peter Herr – Konsul Republiki Federalnej Niemiec w Opolu, dr Edward Wąsiewicz – Konsul Honorowy Republiki Austrii we Wrocławiu, Joanna Wilk – Zastępca Dyrektora Departamentu Kultury i Dziedzictwa Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego w Opolu, w imieniu prezydenta Opola wystąpił Aleksander Iszczuk – Naczelnik Wydziału Oświaty Miasta Opola.

Fot. Goście obchodów jubileuszu

Gratulacje napłynęły także od kuratora oświaty oraz przedstawicieli licznych instytucji miasta Opola, regionu oraz organizacji ogólnopolskich, z którymi Biblioteka Austriacka od wielu lat współpracuje, takich jak germanistyka UO w osobie dr Marioli Majnusz-Stadnik, Kierownik Katedry Języka Niemieckiego Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego, Opolskie Centrum Edukacji i Oddział Opolski Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Języka Niemieckiego, Zarząd Główny Towarzystwa Polsko-Austriackiego w osobie wiceprezesa i prezes oddziału we Wrocławiu Lubomiry Wędzichy. Przemowy tłumaczyła dr Małgorzata Jokiel, wykładowczyni z Uniwersytetu Opolskiego.

Fot. Przemawia konsul RFN Peter Herr

Fot. Przemawia przewodniczący Sejmiku WO Rafał Bartek

Goście oficjalni podkreślali zasługi Biblioteki Austriackiej w rozpowszechnianiu kultury austriackiej podczas organizowanej cyklicznie od 2000 roku Wiosny Austriackiej oraz zaangażowanie we współorganizowanie Dni Kultury Niemieckiej na Śląsku Opolskim, które w 2004 roku powołało do życia Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim. Kurator oświaty docenił wkład biblioteki w popularyzację Austrii wśród dzieci i młodzieży podczas organizacji 24 edycji konkursu „Austria – kraj i mieszkańcy”, przeprowadzania dla grup szkolnych wykładów edukacyjnych o różnych aspektach kultury niemieckojęzycznego obszaru kulturowego jak i języka niemieckiego, mających niemały wkład do sukcesów odnoszonych przez uczniów województwa opolskiego na olimpiadach językowych. Także przedstawiciele innych instytucji nawiązali do wspólnie zorganizowanych projektów. Współpraca z Uniwersytetem Opolskim zaowocowała zorganizowaniem towarzyszącej obchodom konferencji naukowej, będącej już trzecim tego typu wydarzeniem. Efektem wcześniejszych konferencji są trzy wydane publikacje naukowe. Pod opieką akademicką opolskich germanistów przeprowadzono ponadto kilkanaście projektów z udziałem studentów. Dodatkowo od kilkunastu lat studenci różnych kierunków Uniwersytetu Opolskiego odbywają w Bibliotece Austriackiej miesięczną praktykę zawodową, podczas której mogą nabyć nowe umiejętności, a także wykorzystać zdobytą na studiach, a nawet wynikającą z zainteresowań wiedzę w trakcie kreatywnych projektów prezentowanych podczas wystąpień publicznych.

Fot. Konsul Honorowy Republiki Austrii, dr Edward Wąsiewicz odbiera statuetką z rąk Violetty Łabędzkiej

Także Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu, w podziękowaniu za pomoc i wieloletnią współpracę, uhonorowała statuetką: Marszałka Województwa Opolskiego Andrzeja Bułę, Wicemarszałków Zuzannę Donath-Kasiurę oraz Zbigniewa Kubalańcę, Agnieszkę Kamińską, Dyrektor Departamentu Kultury UM, a ponadto prezesa biura podróży Almatur w Opolu i dr Edwarda Wąsiewicza, Konsula Honorowego Republiki Austrii we Wrocławiu (za fundowanie nagród i udział w komisji 24 edycji konkursu wiedzy „Austria – kraj i mieszkańcy”) oraz dr. Wojciecha Wojtanowskiego z firmy Wino i kieliszki (za wsparcie materialne wydarzeń Wiosny Austriackiej). Statuetki za wieloletnie wsparcie opieką naukową w tym współorganizację konferencji naukowych, redakcję publikacji i wielu projektów naukowych i studenckich wręczono germanistkom z Uniwersytetu Opolskiego: prof. dr hab. Andrei Rudolph, dr Małgorzacie Jokiel i dr Gabrieli Jelitto-Piechulik.. Wręczony został także dyplom uznania dla Gudrun Hardiman-Pollross – Dyrektor Austriackiego Forum Kultury w Warszawie za wsparcie obchodów jubileuszu oraz konferencji.

Zorganizowana we współpracy WBP w Opolu – Biblioteki Austriackiej – Österreich-Bibliothek i Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego, przy wsparciu Austriackiego Forum Kultury w Warszawie międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Fenster in die junge deutschsprachige Literatur. Österreich. Liechtenstein. Schweiz und Deutschland. Junge Autoren literarisieren ihr Jetzt und Heute: politisch, sozial, ökologisch“ / “Okno na współczesną niemieckojęzyczną literaturę z Austrii, Liechtensteinu, Szwajcarii i Niemiec. Młodzi autorzy opowiadają swoją teraźniejszość: aspekty polityczne, społeczne, ekologiczne” miała na celu wgłębienie się w aktualne trendy i tematy podejmowane w najnowszej literaturze niemieckiego obszaru językowego. Zaproszenie na konferencję przyjęło szereg znakomitych badaczy literatury z licznych ośrodków naukowych oraz dwóch pisarzy.

Fot. Dr Małgorzata Adams-Tukiendorf

Fot. Prof. dr hab. Andrea Rudolph

Podczas jubileuszu odbył się także wernisaż wystawy „Spojrzenie przez otwarte okna na ,młodą‘ literaturę niemieckojęzyczną”. Prezentowana ekspozycja była wynikiem badań studentów w obszarze współczesnej literatury austriackiej, niemieckiej i szwajcarskiej. Została przygotowana w ramach seminarium tłumaczeń literackich w zakresie kierunku studiów germanistycznych na Uniwersytecie Opolskim pod opieką naukową dr Gabrieli Jelitto-Piechulik. Motywem wystawy, jak i konferencji było okno. Scenografię wystawy dopełniły artystyczne ramy okien wykonane metodą metaloplastyki w drewnie na terapii zajęciowej z metaloplastyki w Specjalistycznym Szpitalu im. Ks. Biskupa Nathana w Branicach.

Fot. Dr Gabriela Jelitto-Piechulik

Fot. Natalia Marchewka

Otwarcia konferencji dokonała prof. dr hab. Andrea Rudolph z Uniwersytetu Opolskiego. Przedstawiła w języku niemieckim wykład otwarcia pt. „Najważniejsze kierunki współczesnej literatury niemieckojęzycznej. Współczesne historie indywidualne i zbiorowe w estetycznej różnorodności”. Dwudniowe obrady plenarne także odbyły się języku niemieckim. Prof. dr hab. Maria Kłańska, emerytowana badaczka związana z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie wygłosiła referat pt. „Zawsze chciałam wrócić do domu. Młoda pisarka Dana Vowinckel i jej poszukiwanie tożsamości”. Prof. dr hab. Grażyna Szewczyk z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawiła „Portret norweskiej matki w pamięci jej zaginionego syna w powieści Aloisa Hotschniga”. Prof. dr hab. Paul Martin Langner z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej Krakowie mówił „O turkusowych świniach zagrożonych przez koronę. O cechach strukturalnych powierzchni mówiących Elfriede Jelinek”. Dr hab. prof. Joanna Drynda z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zaprezentowała referat pt. "Będziesz szczęśliwa. O oczekiwaniach szczęścia w powieściach Birgit Birnbacher i Friederike Gösweiner.

Fot. Obrady konferencji

Dr hab. Alina Dittmann, prof. Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Nysie omówiła „Estetyczny wkład Ireny Brežnej w lepszy świat: przezwyciężanie indywidualnej i zbiorowej traumy”. Referat był wprowadzeniem do moderowanego przez nią spotkania autorskiego z pochodzącą ze Słowacji i mieszkającą w Szwajcarii Ireną Brežną. Irena Brežná jest niemieckojęzyczną pisarką, publicystką i znawczynią języków słowiańskich. Pochodzi ze Słowacji, od 1968 roku mieszka w Szwajcarii. Od kilku lat Irena Brežná wnosi ważny wkład w debatę na temat tego, jak ludzie z różnych kultur mogą z powodzeniem żyć razem w Szwajcarii. Jej ważnymi tematami są prawa człowieka w systemach totalitarnych, przemiany w Europie po 1989 roku, pomoc humanitarna oraz twórcza egzystencja między językami i kulturami. Irena Brežná była wielokrotnie nagradzana za swoją twórczość. Spotkanie odbyło się dzięki wsparciu Fundacji Jana Michalskiego i zostało transmitowane na profilu Facebooka Biblioteki Austriackiej. Zarejestrowane spotkanie można w dalszym ciągu obejrzeć

Fot. Irena Brežna i dr hab. Alina Dittmann

Dopełnieniem pierwszego dnia uroczystości był zorganizowany w Filharmonii Opolskiej koncert zespołu Trio Immersio z Austrii występującego w międzynarodowym składzie: Vira Zhuk na skrzypcach, Irene Kok na wiolonczeli oraz Mariam Vardzalashvili na fortepianie. Na koncert, wsparty przez Austriackie Forum Kultury w Warszawie, złożyły się utwory: Franciszka Schuberta (Trio fortepianowe nr 2), Mauricea Ravela (Trio fortepianowe d-moll op. 70) oraz Stanisława Ludkewycza (Nokturn na trio fortepianowe c-moll). Po koncercie goście mogli porozmawiać o konferencji przy lampce austriackiego wina w klimatycznej austriackiej winiarni.

Fot. Trio Immersio

Drugi dzień uroczystości rozpoczął się od spotkania autorskiego z Vladimirem Vertlibem. Wielokrotnie nagradzany pisarz i intelektualista mieszkający w Salzburgu i Wiedniu urodził się w 1966 roku w St. Petersburgu, a od 1981 roku mieszka w Austrii. Ostatnio ukazała się powieść „Zebra im Krieg“ [„Zebra na wojnie”], inspirowana wydarzeniami we wschodniej Ukrainie. Vertlib mieszkał w Rosji, Izraelu, Holandii, USA i we Włoszech i jest dobrze zorientowany w historii Rosji oraz jej związkach z Europą. Spotkanie zorganizowane we współpracy z Austriackim Forum Kultury w Warszawie prowadziła w języku niemieckim dr Małgorzata Jokiel z Uniwersytetu Opolskiego. Spotkanie było na żywo transmitowane i jest do obejrzenia na Facebooku.

Fot. Dr Małgorzata Jokiel, Monika Wójcik-Bednarz i Vladimir Vertlib

Ciąg dalszy sesji plenarnej rozpoczęła dr Agnieszka Sochal z Uniwersytetu Warszawskiego referatem "Czekanie, strach, zmęczenie, dużo palenia – młodzi niemieccy autorzy o szczęściu i nadziei, kryzysach i depresjach na przykładzie Ronji von Rönne”. Natomiast dr Anna Dąbrowska z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie wzięła na warsztat poetry slam w referacie „Młodzi autorzy austriaccy na scenie slamu poetyckiego w Austrii”. Prof. dr hab. Andrea Rudolph z Uniwersytetu Opolskiego przedstawiła „Satyryczne spojrzenie na pisanie i biznes literacki. Powieść Jensa Sparschuha Lavatera”. Dr Agata Mirecka z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej Krakowie referowała o „Alexander Stutz i jego panoptikon – nowy dramat szwajcarski”.

Fot. Prof. Andrea Rudolph

Fot. Dr Agata Mirecka

Dr Gabriela Jelitto-Piechulik z Uniwersytetu Opolskiego pokazała „Sophie Reyers – wizualizacja przeszłości na przykładzie historycznej bohaterki Joanny d’Arc”. Emerytowany austriacki dyplomata dr Jakub Forst-Battaglia wygłosił referat „Europa, Europa Środkowa i Austria w twórczości Ingeborg Bachmann (1926-1973)”.

Fot. Dr G. Jelitto-Piechulik, prof. G. Szewczyk, prof. A. Rudolph

Fot. Wykład wygłasza dr Jakub Forst-Battaglia

Na zakończenie konferencji Monika Wójcik-Bednarz, Kierownik Biblioteki Austriackiej w Opolu przedstawiła wystąpienie „ Z Austrii do Opola: 30 lat literackich spotkań z pisarzami z Austrii w Bibliotece Austriackiej w Opolu (1993-2023)” podsumowujące dokonania biblioteki na polu popularyzacji literatury austriackiej.

Podsumowania konferencji dokonały prof. dr hab. Andrea Rudolph z Uniwersytetu Opolskiego oraz Violetta Łabędzka, Zastępca Dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu.

Fot. Organizatorki obchodów i konferencji dr Małgorzata Jokiel, Monika Wójcik-Bednarz, dr Gabriela Jelitto-Piechulik i prof. Andrea Rudolph

• redakcja(at)bibliotekarzopolski.pl